Tóm tắt nội dung và quá trình tố tụng của vụ án:
Theo lời hứa hẹn từ trước của Đinh Công Nhật, khoảng 17h 30 phút ngày 06/01/2022 tại tỉnh B, anh Phan Văn Dũng đến gặp Nhật tại nơi neo đậu ghe để lấy tiền nợ nhưng Nhật không có tiền trả dẫn đến hai bên xảy ra cãi vã, xô xát. Trong lúc giằng co, Nhật đã có hành vi dùng chân đạp vào người làm Dũng ngã ngửa ra sau, rồi xông đến dùng 02 đầu gối đè lên bụng Dũng tiếp tục Nhật cầm đòn gỗ trên tay đánh mạnh vào vùng thái dương của anh Dũng. Lúc này, Dũng nói: “Mầy có ngon thì giết tao đi chứ không tao giết cả nhà mầy” nên Nhật dùng tay bóp vào cổ Dũng dẫn đến Dũng tắt thở.
Sau khi anh Dũng chết, sợ bị phát hiện nên Nhật đã điều khiển ghe chở thi thể Dũng đi một vòng ra đầm Đ. Sau đó, Nhật chở thi thể của Dũng quay lại nghĩa địa N, Nhật dùng một cây xẻng và một nón bảo hiểm để đào hố chôn giấu thi thể Dũng. Đồng thời, Nhật sử dụng sim số của điện thoại của bị hại nhắn tin cho người thân của bị hại để làm lạc hướng điều tra và che dấu hành vi giết người của mình. Sau đó, Nhật đón xe vào Vũng Tàu rồi theo thuyền đi làm biển. Đến ngày 15/02/2022, Nhật đến Công an huyện P. tự thú và khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình.
Bản án hình sự sơ thẩm số 07/2023/HS-ST ngày 10/3/2023 của Tòa án nhân dân tỉnh B. áp dụng điểm n khoản 1 Điều 123; các điểm r, s khoản 1, khoản 2 Điều 51; điểm p khoản 1 Điều 52 Bộ luật Hình sự; xử phạt Đinh Công Nhật 20 năm tù về tội “Giết người”.
Áp dụng các Điều 584, 585, 586, 591 và 593 Bộ luật Dân sự, buộc Đinh Công Nhật phải bồi thường 116.000.000 đồng do xâm phạm tính mạng Phan Văn Dũng và có nghĩa vụ cấp dưỡng cho cháu Phan Gia Nh, sinh ngày 07/12/2019 (là con bị hại) mỗi tháng 1.500.000 đồng kể từ tháng 01/2022 cho đến khi cháu Nh tròn 18 tuổi. Ngoài ra, Bản án sơ thẩm còn tuyên xử lý vật chứng, án phí và quyền kháng cáo.
Trong thời hạn luật định, đại diện hợp pháp của người bị hại là bà Trần Thị H có đơn kháng cáo, đề nghị cấp phúc thẩm xét xử theo hướng tăng hình phạt đối với bị cáo Đinh Công Nhật và tăng mức bồi thường.
Bản án hình sự phúc thẩm số 416/2023/HS-PT ngày 20/9/2023 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng chấp nhận kháng cáo của đại diện hợp pháp của người bị hại. Sửa Bản án hình sự sơ thẩm số 07/2023/HS-ST ngày 10/3/2023 của TAND tỉnh B về áp dụng pháp luật, phần trách nhiệm hình sự đối với bị cáo Đinh Công Nhật và phần bồi thường thiệt hại do tổn thất về tinh thần.
Về trách nhiệm hình sự: Áp dụng điểm n, q khoản 1 Điều 123; các điểm t, s khoản 1; khoản 2 Điều 51 và Điều 39 Bộ luật Hình sự; xử phạt bị cáo Đinh Công Nhật tù Chung thân về tội “Giết người”.
Về trách nhiệm dân sự: Áp dụng các Điều 584, 585, 586, 591 và 593 Bộ luật Dân sự, buộc Đinh Công Nhật phải bồi thường 260.000.000 đồng do xâm phạm tính mạng Phan Văn Dũng và có nghĩa vụ cấp dưỡng cho cháu Phan Gia Nh, sinh ngày 07/12/2019 (là con bị hại) mỗi tháng 1.500.000 đồng kể từ tháng 01/2022 cho đến khi cháu Nh tròn 18 tuổi.
Vấn đề về mặt pháp lý :
1. Về áp dụng tình tiết tiết định khung
Bị cáo Nhật biết rõ mọi hành vi xâm phạm trái pháp luật đến tính mạng của người khác sẽ bị xử lý nghiêm khắc, nhưng chỉ do mâu thuẫn nhỏ, bị cáo đã dùng tay, chân tấn công bị hại, trong khi bị hại đã bị ngã, không còn khả năng tự vệ. Mặt khác, chỉ vì mục đích trốn tránh nghĩa vụ trả nợ, bị cáo đã lập tức dùng tay, chân đè người và bóp cổ cho đến khi bị hại bị chết và ngay sau đó bị cáo đã đem thi thể của bị hại đi chôn giấu. Đồng thời, bị cáo sử dụng sim số của điện thoại của bị hại nhắn tin cho người thân của bị hại để làm lạc hướng điều tra. Sau đó, bị cáo Nhật bỏ trốn khỏi địa phương. Như vậy, ngoài hành vi phạm tội “Có tính chất côn đồ”, được quy định tại điểm a khoản 1 Điều 123 của Bộ luật Hình sự, thì bị cáo Nhật còn phạm thêm tình tiết định khung hình phạt “Vì động cơ đê hèn”, được quy định tại điểm g khoản 1 Điều 123 của Bộ luật Hình sự. TAND tỉnh B chỉ áp dụng điểm n khoản 1 Điều 123 của Bộ luật Hình sự mà không áp dụng tình tiết định khung hình phạt “Vì động cơ đê hèn”, được quy định tại điểm 4 khoản 1 Điều 123 của Bộ luật Hình sự là thiếu sót dẫn đến hình phạt 20 năm tù mà TAND tỉnh B xử phạt bị cáo Nhật là chưa tương xứng với hành vi phạm tội và hậu quả mà bị cáo đã gây ra.
Về mức bồi thường thiệt hại:
Tòa án nhân dân tỉnh B buộc bị cáo Đinh Công Nhật “Bồi thường tiền mai táng, xây mộ là 80.000.000 đồng; tiền cấp dưỡng nuôi cháu Phan Gia Nhi, sinh ngày 07/12/2019 là con của bị hại mỗi tháng là 1.500.000 đồng cho đến khi cháu Nhi tròn 18 tuổi” là có căn cứ, nhưng mức bồi thưởng tổn thất về tinh thần (36.000.000 đồng) là chưa đúng quy định tại khoản 2 Điều 591 của Bộ luật Dân sự, chưa bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người đại diện hợp pháp của bị hại.
Tại phiên Toà phúc thẩm, Viện kiểm sát nhân dân cấp cao Đà Nẵng để nghị Hội đồng xét xử chấp nhận nội dung kháng cáo của người đại diện hợp pháp của bị hại về tăng hình phạt và mức bồi thường được Hội đồng xét xử phúc thẩm chấp nhận.
